Dilara ŞENŞAR, Y. Mimar, Akademisyen
Mudanya Tren Garı, tarihe tanıklık çok özel bir yapı.
Tren Garı, Marmara Denizi’nin kıyısında yer alan ve tarihi dokusunu korumayı başaran nadide eserlerden biri.
1892 yılında inşa edilen gar, sadece bir ulaşım noktası olmanın ötesinde, Mudanya’nın simgelerinden biri haline gelmiştir. Mudanya Tren Garı’nın tarihi 1871 yılına kadar uzanmaktadır. O dönemde Osmanlı İmparatorluğu, Anadolu’yu Avrupa’ya bağlamak için demiryolu hatları inşa etmeye başlamıştır. Bu hatlardan biri de Mudanya’yı Bursa’ya bağlayacaktır. İnşaat çalışmaları 1875 yılında tamamlanarak 1892 yılında hizmete açıldı.
Garın ilk yıllarında, Mudanya önemli bir ticaret merkezi haline gelmiştir. Özellikle zeytinyağı ve ipek ihracatı için kullanılan gar, bölge ekonomisine önemli katkılar sağlamıştır. Mudanya Mütarekesi’nin imzalandığı 1922 yılında da gar, tarihi bir olaya ev sahipliği yapmıştır. 1948 yılında demiryolu hattının kapatılmasıyla birlikte Mudanya Tren Garı da işlevini kaybetmiştir. Bir süre depo olarak kullanılan bina, 1980’li yıllarda restore edilerek turistik amaçlı kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde gar; bir otel, kafe ve restoran olarak hizmet vermektedir.
Mudanya Tren Garı’nın Restorasyonu:
Mudanya Tren Garı, 1980’li yıllarda harap bir durumda idi. Binanın çatısı çökmüş, duvarları çatlamış ve pencereleri kırılmıştı. Bu durum karşısında, Mudanya Belediyesi ve özel bir şirket tarafından ortaklaşa bir restorasyon projesi başlatmış.
Restorasyon çalışmaları 1986 yılında başlamış ve 1990 yılında tamamlanmıştır. Çalışmalar sırasında binanın özgün mimari tarzı korunmaya özen gösterilmiştir. Çatı onarılmış, duvarlar sıvanmış ve pencereler yenilenmiştir. Binanın iç kısmında ise elektrik tesisatı ve su tesisatı yenilenmiştir. Ayrıca, binaya bir kafe ve restoran eklenmiştir. Restorasyon çalışmaları tamamlandıktan sonra Mudanya Tren Garı, turistik bir cazibe merkezi haline gelmiştir.
Gar, her yıl binlerce turist tarafından ziyaret edilmektedir. Çalışmalar sırasında binanın özgün taş duvarları korunmuştur. Çatıdaki kiremitler yenilenmiştir. Ahşap pencere ve kapılar onarılmış veya yenilenmiştir. Binanın iç kısmındaki sıvalar, elektrik ve su tesisatı yenilenmiştir. Binaya bir kafe ve restoran eklenmiştir. Mudanya Tren Garı’nın tarihi dokusu korunmuştur.
Mimari Özellikler:
Mudanya Tren Garı, eklektik mimari tarzı ile dikkat çekmektedir. Binanın inşasında taş, ahşap ve tuğla gibi malzemeler kullanılmıştır. Garın ana giriş kapısı üzerinde Osmanlı tuğrası ve “Mudanya İstasyonu” yazısı yer almaktadır. Binanın iç kısmında ise geniş bir hol ve bekleme salonu bulunmaktadır. Salonun duvarları, Osmanlı motifleri ile süslenmiştir. Tavan ise ahşap kirişlerle desteklenmiştir.
Binanın ana gövdesi dikdörtgen şeklindedir. Girişin her iki yanında birer oda bulunmaktadır. Bu odalar, gişeler ve bekleme salonu olarak kullanılmıştır. Binanın arka tarafında ise yük indirme ve bindirme için kullanılan platformlar bulunmaktadır.
Garın en dikkat çekici özelliği, giriş cephesindeki üçgen alınlıktır. Alınlık, taştan yapılmış ve üzerinde çeşitli motifler yer almaktadır. Alınlığın ortasında ise bir saat kulesi bulunmaktadır. Mudanya Tren Garı’nın inşasında kullanılan malzemeler, binanın tarihi dokusunu oluşturmada önemli rol oynamaktadır. Binanın temelleri ve duvarları taştan, çatısı ise kiremitten yapılmıştır. Pencereler ve kapılar ise ahşap malzemedendir.
Mudanya Tren Garı’nın Günümüzdeki Kullanımı:
Montania Otel Mudanya Tren Garı, 1980’li yıllarda yapılan restorasyon çalışmaları sonrasında turistik bir cazibe merkezi haline gelmiştir. Günümüzde bina, çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır:
Kafe ve Restoran:
Binanın giriş katında bulunan kafe ve restoran, ziyaretçilere yiyecek ve içecek hizmeti sunmaktadır. Kafede, Türk kahvesi, çay, kek ve pasta gibi ürünler servis edilmektedir. Restoranda ise Türk mutfağına ait çeşitli lezzetler sunulmaktadır.
Müze:
Binanın bir bölümünde, Mudanya Mütarekesi’ne ilişkin bir müze bulunmaktadır. Müzede, mütareke dönemine ait fotoğraflar, belgeler ve eserler sergilenmektedir.
Sanat Galerisi:
Binanın bir diğer bölümünde ise sanat galerisi bulunmaktadır. Galeride, yerli ve yabancı sanatçıların eserleri sergilenmektedir.
Etkinlik Alanı:
Mudanya Tren Garı, çeşitli etkinliklere de ev sahipliği yapmaktadır. Konserler, tiyatro oyunları ve sergiler gibi etkinlikler düzenli olarak yapılmaktadır.
Düğün Salonu:
Bina, düğün törenleri için de kullanılmaktadır. Tarihi atmosferi ve güzel manzarası ile Mudanya Tren Garı, düğün törenleri için ideal bir ortam sunmaktadır. Otel: 1980’li yılların sonunda restore edilerek Montania Special Class Hotel adıyla yeniden kullanılmaya başlanmıştır.
Bu tarihi yapının korunması ve gelecek nesillere aktarılması önemlidir.
