19 Mayıs 1919’da Samsun’da başlayan yeni ve bağımsız, bir Türk Devleti kurmak savaşı dış ve iç düşmanlara karşı başarıyla sonuçlanarak 29 Ekim 1923’de Türkiye Cumhuriyeti kuruldu. Kurtuluş Savaşı’nın inanç ve başarısı nasıl Atatürk’ün eseri idiyse, Cumhuriyet de yine O’nun eseri idi.
İleriki yıllarda ATATÜRK: “BENİM EN BÜYÜK ESERİM TÜRKİYE CUMHURİYETİ’DİR” demiştir
Takvimler 1915 yılını gösterdiğinde, İttihat ve Terakki Fırkası’nın yeni binası, işgal kuvvetlerinden birkaç kilometre ötede, Ankara’nın göbeğinde yükseliyordu. Şimdilerde Kurtuluş Savaşı Müzesi olarak hizmet veren, milli mücadele ruhuyla kurulmuş Meclis binasının inşaatı, Enver Paşa’nın emriyle 1915’te başladı. Ancak savaş ve imkansızlıklar nedeniyle tamamlanamadı.
Mütareke yıllarında, Kasım 1918’de işgal askerleri Ankara’ya vardığında, binaya Fransız komutan yerleşti. Ne var ki 27 Aralık 1919’da Mustafa Kemal’in Ankara’ya gelmesiyle bina boşaltıldı. Bunda, o dönem işgalcilere karşı yapılan mitinglerin de payı vardı.
Meclisin açılmasına karar verildiğinde, Ankara’da yeteri kadar büyük ve donanımlı bina bulunamadı. Bunun üzerine yarım kalan inşaatın tamamlanmasına karar verildi.
Birinci Milli Mimarlık Dönemi üslubunun Ankara’daki ilk örneklerinden olan yapının inşaatında Ankara taşı diye adlandırılan Andezit kullanılmış, binanın tamamlanması ise, Ankara’da bulunan 20. Kolordu askerleri ve Ankara Müdafaa-ı Hukuk Cemiyetinin desteği ile olmuştur. Meclis binasının tamamlanması için Ulucanlar’daki Numune Mektebi’nden (şimdiki Cumhuriyet İlköğretim Okulu) kiremit getirildi. Meclis binasına en büyük desteği halk verdi. Ankaralılar kendi evlerinden kiremitleri meclis binasına taşıdı. Meclis Binasının her bir taşında Ankara’lının büyük emeği vardır.
Ulus’taki bina, 23 Nisan 1920’de, Hacı Bayram-ı Veli Camii’nde kılınan cuma namazının ardından dualar eşliğinde açıldı. İlk toplantısına 115 temsilci katılan mecliste, ‘en yaşlı üye’ Sinop Mebusu Şerif Bey açılış konuşması yaptı.
Ertesi gün de kürsüde Mustafa Kemal vardı. Oy birliğiyle Meclis başkanlığına seçilen, Mustafa Kemal, konuşmasında, “Artık Yüce Meclisin üzerinde bir güç yoktur” dedi.
1921 Anayasası’nın getirdiği millî egemenlik ilkesi ile padişah iradesi ortaya bir çelişki çıkardı. Saltanat makamı boşlukta kalmıştı. 1 Kasım 1922’de TBMM aldığı kararla saltanatı kaldırdı. Padişahlık lağvedilmiş, kişisel egemenlik hukuken tarihe karışmıştı. Bu kararın doğal sonucu, Cumhuriyet rejiminin kurulması olacaktı.
13 Ekim 1923’de Ankara’nın başkent olması kararı alındı.
Takvimler 29 Ekim 1924 Pazartesi gününü gösterdiğinde; Saat 20.30’da “YAŞASIN CUMHURİYET” sesleri arasında Cumhuriyet ilan olundu ve yeni Türk Devleti’nin adı kondu. “TÜRKİYE CUMHURİYETİ” Hemen arkasından da Türk Ulusu’nun kurtarıcısı Gazi M. Kemal oy birliği ile Cumhurbaşkanı seçildi.
19 Mayıs 1919’da Samsun’da başlayan yeni ve bağımsız, bir Türk Devleti kurmak savaşı dış ve iç düşmanlara karşı başarıyla sonuçlanarak Türkiye Cumhuriyeti kuruldu. Kurtuluş Savaşı’nın inanç ve başarısı nasıl Atatürk’ün eseri idiyse, Cumhuriyet de yine O’nun eseri idi. İleriki yıllarda bunu şu sözleriyle belirtti. “Benim en büyük eserim Türkiye Cumhuriyeti’dir.”
